© KIK-IRPA, Brussel

Het leven van Sint-Antonius

De wandtapijten dateren van na 1509 en werden gemaakt in opdracht van het grafelijk echtpaar Antoon de Lalaing en Elisabeth van Culemborg. Deze reeks, die de tegenhanger vormt van de reeks over de Heilige Elisabeth, beeldt het leven van de Heilige Antonius van Egypte uit. Vermoedelijk waren ze in oorsprong bedoeld als rugtapijten (dorsalia) voor het nieuwe kerkgestoelte, zoals de afmetingen en de vorm ervan doen vermoeden. Een andere theorie is dat zij boven de houten dorsalen van beide vleugels werden gehangen. Slechts twee van de drie wandtapijten van de reeks over de Heilige Antonius zijn bewaard gebleven. Vermoedelijk verbeeldde het verdwenen deel het bezoek van Antonius aan de kluizenaar Paulus van Thebe. Wanneer en hoe dit deel verloren is gegaan, is niet bekend.

Dit is een interactieve foto

De wandtapijten werden vervaardigd uit wol, zijde, zilver- en gouddraad. Het eerste tapijt meet 166 bij 322 cm, het tweede 161 bij 381 cm. Vuurpotten en symmetrische akantmotieven (bladmotieven) worden met elkaar verbonden door linten en vormen de decoratieve elementen van de boord. Bovenaan wordt deze decoratie tussen de zuilen onderbroken door tekstpanelen en medaillons met de initialen A en Y van Antoon en Ysabeau (de Franse variant van Elisabeth). Daarnaast bevinden zich nog onbekende voorstellingen op en onder de zuiltjes en in de hoeken. Op de benedenboord bevinden zich cartouches met de spreuken NE MOY AVLTRE en NULLE PLUS, de lijfspreuken van Antoon de Lalaing en Elisabeth van Culemborg. Het gekroonde wapenschild van Antoon de Lalaing staat drie keer afgebeeld.

Legende:

De Heilige Antonius werd ca. 251 geboren in Egypte als kind van rijke ouders. Geïnspireerd door de evangelietekst “Als je volmaakt wil zijn, verkoop dan alles wat je bezit, geef het aan de armen en volg Mij.” (Mattheus 19, 21) trok hij zich terug en leefde als kluizenaar in de woestijn. Later voegden andere christenen zich bij hem en vormden een van de eerste gemeenschappen van monniken. Sint-Antonius staat daarom bekend als de vader van het kloosterleven. Een van de bekendste verhalen rond het leven van Sint-Antonius zijn de zogenoemde Verzoekingen. Dit zijn de vele verleidingen die de Heilige Antonius moest doorstaan om zijn geloof in God te bewijzen. Zo fluisterde de duivel hem herinneringen in aan zijn vroegere rijkelijke leven, probeerde hij Antonius aan het twijfelen te brengen door hem te wijzen op het harde bestaan van een ascetisch leven en de moeizame weg naar God, bezocht hij hem met allerhande demonen en tuigde hem af. De duivel viel Antonius dag en nacht lastig, waarbij hij zelfs in de gedaante van een vrouw de Heilige probeerde te verleiden, maar allemaal tevergeefs…